Energie & duurzaamheid staan bij alle partijen hoog op de agenda. En dat is belangrijk, want hoewel de klimaatdoelen voor het eerst in zicht zijn, is er nog veel werk aan de winkel op het gebied van de uitvoering. Wij hebben de partijprogramma’s geanalyseerd op de thema’s energietransitie, circulariteit, klimaatadaptatie en biodiversiteit, en de verduurzaming van de gebouwde omgeving. In dit blog geven wij antwoord op de vraag wat dit betekent voor uw organisatie.
Energietransitie
Vrijwel alle partijen zijn het erover eens dat ons energiesysteem flink op de schop moet om de energietransitie te bewerkstelligen. Hoe het systeem van de toekomst eruit gaat zien en welke rol de verschillende technieken gaan spelen verschillen de partijen van mening. Wind op zee en zon op dak zijn de breedst gedragen technieken in de energiemix, maar over kernenergie lopen de meningen sterk uiteen: VVD, CDA en NSC zijn voorstanders terwijl PvdA/GroenLinks geen rol zien voor kernenergie.
In Den Haag is er consensus dat netcongestie het grote knelpunt is voor de energietransitie. Vrijwel alle partijen geven prioriteit aan het verzwaren van het elektriciteitsnet. Opvallend is dat de VVD hierbij de Crisis- en Herstelwet wil inzetten. NSC wil de opbrengsten van de verkoop van het Duitse deel van Tennet hiervoor inzetten. Daarnaast moet het elektriciteitsnet slimmer worden gebruikt en vergunningsprocedures verkort.
Bij de verduurzaming van de industrie gaat groene waterstof een cruciale rol spelen. Daarover is het gros van de politieke partijen het eens. In de breedte willen partijen daarom flink investeren in de waterstofinfrastructuur in Nederland om zodoende een waterstof-hub in Noordwest-Europa te realiseren. Veel partijen willen de ‘fossiele subsidies’ afbouwen dan wel afschaffen. Dit thema staat nadrukkelijk op de politieke agenda vanwege de grote maatschappelijke aandacht.
NSC wil het klimaatfonds schrappen en in plaats daarvan investeringen doen via de Rijksbegroting om de transitie te ondersteunen en waar nodig te versnellen.
Circulariteit
Grondstoffenefficiëntie en zorgvuldig omgaan met de beschikbare grondstoffen staat bij een groot aantal partijen, van links tot rechts, in de verkiezingsprogramma’s. Dit is zowel ingegeven vanuit de visie dat we in het kader van natuurbehoud zo min mogelijk grondstoffen moeten delven en vanuit een geopolitieke context waarbij zowel Nederland als Europa voor haar grondstoffen minder afhankelijk moeten worden van landen buiten Europa.
De mogelijkheden op het gebied van reparatie moeten volgens verschillende partijen wettelijk verbeterd worden. Denk aan het verlengen van de wettelijke garantietermijn of het weren van niet-repareerbare gebruiksvoorwerpen van de Nederlandse markt. Het is opvallend dat er wordt opgeroepen tot Nederlandse regelgeving aangezien het Europees Parlement toewerkt naar een gemeenschappelijke positie. Naar verwachting worden de Europese onderhandelingen over het Right to Repair voorstel in de eerste helft van 2024 afgerond. “Gemak dient de mens”: recyclen moet makkelijker voor consumenten en aantrekkelijker voor bedrijven worden gemaakt. Gerecyclede grondstoffen moeten goedkoper zijn dan virgin grondstoffen.
Klimaatadaptatie en Biodiversiteit
Alle partijen zien dat de biodiversiteit onder druk staat, maar hebben verschillende oplossingsrichtingen om dit probleem aan te pakken. D66, PvdA/GroenLinks en het CDA zien een cruciale rol voor de agrarische sector in het verbeteren van de biodiversiteit en willen inzetten op natuurinclusieve landbouw om de biodiversiteit te verbeteren.
De BBB, Partij voor de Dieren en NSC leggen de focus voornamelijk op het vergroenen van wijken, dorpen en steden om de biodiversiteit te verbeteren. Partij voor de Dieren, D66, GroenLinks-PvdA zetten voornamelijk in op bindende (internationale) regelgeving om de biodiversiteit te verbeteren. De VVD en het CDA zetten meer in op indirecte stimulerende maatregelen om de biodiversiteit te bevorderen.
Bij alle partijen staat klimaatadaptatie in het verkiezingsprogramma, maar er zijn wel verschillen in aanpak tussen de partijen. GroenLinks-PvdA ziet het probleem en de oplossing vooral op lokaal niveau. De VVD wil het bedrijfsleven stimuleren en de ruimte geven voor innovatieve ideeën die het probleem kunnen oplossen. D66 wil vooral focussen op een internationale uitwisseling van ideeën en zien de oplossing dus vooral voortkomen uit internationale samenwerking.
Verduurzaming van de gebouwde omgeving
Bij vrijwel alle politieke partijen ligt een sterke nadruk op het isoleren van de bestaande bouw. Het effect hiervan is tweeledig: het energieverbruik én de energierekening worden omlaag gebracht. Veel partijen willen beginnen bij slecht geïsoleerde woningen.
Gemeenten hebben bij de meeste partijen een centrale rol in de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Gemeenten geven samen met bewoners invulling aan nationale doelen zoals het aardgasvrij maken van bestaande woningen in 2050. Hybride warmtepompen en collectieve warmtenetten zijn de belangrijkste technieken voor het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving.
Onder meer D66, GroenLinks-PvdA en NSC committeren zich openlijk aan de voorliggende Wet collectieve warmtevoorziening waarin de warmtenetten voor de meerderheid in publieke handen komen. De aanpak van de verduurzaming van de gebouwde omgeving is sterk wijkgericht. Deze notie komt terug in het gros van de partijprogramma’s. Bij nieuwbouw wordt door veel partijen klimaatbestendige en natuurinclusieve bouw gestimuleerd, waarbij gebruik wordt gemaakt van biobased materialen zoals hennep.
Wat betekent dit voor uw organisatie?
Klimaatbeleid staat bij een grote meerderheid van de politieke partijen hoog op de agenda. Met de klimaatdoelen in zicht gaat de focus in de aankomende periode liggen op de uitvoering en implementatie van het klimaatbeleid.
In deze context is publiek-private samenwerking en kennisdeling essentieel om het voorliggende beleid adequaat uit te voeren en de klimaatdoelen te halen. Een onafhankelijke informatiepositie en inzicht in de belangrijkste stakeholders helpt organisaties een effectieve bijdrage te leveren aan de Nederlandse klimaatdoelen.
Het Energie & Duurzaamheidsteam van Publyon helpt bedrijven en organisaties om hun stem te laten horen in Den Haag. Meer weten wat wij voor u kunnen betekenen? Neem contact op met Aaron Otte via a.otte@publyon.com of Charlotte van Wezel via c.van.wezel@publyon.com
