Op 3 en 4 september nam ik deel aan de Carbon Capture Global Summit, afgekort als #CCUSglobal. Een aantal zaken vielen op. Om te beginnen de absolute noodzaak van CCS. Vanuit klimaatperspectief zeiden regeringsvertegenwoordigers: zonder CCS is het onmogelijk om binnen de doelstelling van anderhalve graad te blijven. Ze noemden hun eigen ambitieuze doelstellingen: van net-zero in 2050 (Verenigd Koninkrijk) of eerder (Duitsland) tot netto-negatief (Denemarken) en van alles daar tussenin. Maar er is ook een economische noodzaak: zonder CCS vertrekt de industrie uit Europa, aldus de deskundigen.
Permanente opslag van voornamelijk fossiele CO₂ domineerde de conferentie. En alle maatregelen en randvoorwaarden die daar voor nodig zijn. Mijn conclusie als ik de aanbevelingen bij elkaar optel: behandel CO₂ zo snel mogelijk op dezelfde manier, Transport- en opslagcapaciteit is essentieel voor CCS. Vervoer per schip is ook een optie, zeker als de CO₂ vloeibaar wordt gemaakt. De vergelijking met vloeibaar aardgas (LNG) ligt opnieuw voor de hand. Dit geeft de aan zee gelegen landen een voordeel. Hoewel: “Willen de aan zee gelegen landen wel de CO₂ uit Midden-Europa opruimen? Is het toch al fragiele draagvlak daar wel tegen bestand?”, vroeg een panellid.
Het was één van de weinige momenten dat het draagvlak ter sprake kwam. Ik denk dat de organisatie er goed aan doet een volgende keer ruimte te bieden aan reflectie op maatschappelijke weerstand tegen het vermeende eigenbelang van de industrie bij het opruimen van CO₂, of dat ze aandacht schenkt aan de evenzeer noodzakelijke inzet op emissiereductie.
CCU
Ook het gebruik van afgevangen CO₂ kwam slechts mondjesmaat aan bod in vergelijking met CO₂-opslag, zoals dat wel vaker gaat bij sessies over CCUS. Pas tegen het einde van de summit kwam CCU in beeld. Zowel om met afgevangen CO₂ producten te vergroenen, als om een alternatieve opslagplek te bieden aan de enorme hoeveelheden koolstofdioxide die we moeten wegsluizen de komende jaren.
Interessant vond ik de vaststelling dat veel CCU-projecten zoekende zijn naar hun markt. Gaat CO₂ uit Direct Air Capture (DAC) naar Sustainable Air Fuel (SAF) of naar ondergrondse opslag? Moet biogene CO₂ (BEC) naar de kassen of naar de betonindustrie? Van welke waardeketen word je een onderdeel? Die onzekerheid werkt belemmerend. Overheden wordt geadviseerd om vraag te stimuleren, of in mooi Engels gezegd ‘to create a pull on the offtake’.
Op de vraag naar het belang van het onderscheid tussen fossiele en duurzame CO₂ (afkomstig uit de atmosfeer, oceanen of biomassa), antwoordde een panellid dat we ons steeds meer realiseren dat duurzame CO₂ enorme waarde heeft, zowel in producten (bij einde levensduur komt dan alleen klimaatneutrale CO₂ vrij), als bij opslag onder de grond (bij permanente verwijdering ontstaan negatieve emissies). Duurzame credits kunnen het begin zijn om deze waarde te vertegenwoordigen, mits we beschikken over een betrouwbare CO₂-boekhouding.
Het verbaast mij dat deze laatstgenoemde inzichten slechts zijdelings naar boven kwamen. Ik hoop dat er in 2025 meer aandacht voor zal zijn. Zowel voor de businesscase van carbon management als voor de klimaatdoelen kan duurzame CO₂ voor een doorbraak zorgen. Vergelijkbaar met hoe aardgas jaren geleden een gamechanger was!
